Loading...
4734 sayılı Kanun kapsamındaki ihalelerde kesinleşmiş vergi ve sosyal güvenlik prim borcunun sorgulanmasına ilişkin düzenlemelere baktığımızda Kanunda ve ikincil mevzuatta hükümlerin yer aldığı görülmektedir.
Kamu İhale Kanunu’nun 10. maddesinin dördüncü fıkrasında, ihaleye katılım ve yeterlik kuralları arasında Türkiye'nin veya kendi ülkesinin mevzuat hükümleri uyarınca kesinleşmiş vergi/sosyal güvenlik prim borcu olan isteklilerin ihale dışı bırakılacağı düzenlenmektedir. Ayrıca aynı maddede bu durumda olan isteklilerin geçici teminatlarının gelir kaydedileceği belirtilmektedir.
Bunun haricinde teklif mektuplarında yer alan ibare doğrultusunda ihaleye katılan istekliler ihale tarihinde kesinleşmiş vergi ve sosyal güvenlik prim borcunun olmadığını ve olmayacağını taahhüt ederek ihalelere teklif vermektedir.
Kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcunun kapsamı ve tutarı, Kamu İhale Genel Tebliğinde belirlenmiştir. Kamu İhale Genel Tebliğinin 17.3. maddesinde hangi borçların kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu olarak kabul edileceği, hangi hallerin borç olarak değerlendirilmeyeceği açıklanmaktadır. Bu açıklamalara göre isteklinin ve çalıştırdığı kişilerin sigortalılık türüne göre sigorta primi, sosyal güvenlik destek primi, işsizlik sigortası primi borçları ile bunlara ilişkin gecikme cezası, gecikme zamları ile diğer fer’ileri, genel sağlık sigortası prim borçlarının kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu olarak kabul edileceği düzenlenmektedir. İlgili kanunlara göre tecil ve taksitlendirilerek ya da özel kanunlara göre yeniden yapılandırılarak ödeme planına bağlanan borçların, toplamı 5.000 TL'yi aşmayan borçlar ve sayılan diğer bazı borçların ise kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu olarak değerlendirilmeyeceği belirtilmektedir. Konuya ilişkin detaylı açıklamalara Kamu İhale Genel Tebliğinin 17.3. maddesinden ulaşılabilecektir.
Kesinleşmiş vergi borcunun kapsam ve tutarı ise Kamu İhale Genel Tebliğinin 17.4. maddesinde belirtilmektedir. Buna göre Yıllık gelir, yıllık kurumlar, katma değer, özel tüketim, özel iletişim, motorlu taşıtlar, şans oyunları, damga, banka ve sigorta muameleleri vergileri, gelir ve kurumlar vergisine ilişkin tevkifatlar ve geçici vergiler ile bu alacaklara ilişkin vergi ziyaı cezaları, gecikme zammı ve faizleri bağlamında toplam 5.000 TL'yi aşan tutarlardaki borçlar vergi borcu olarak kabul edilecektir. Bu maddede detaylı açıklamalara yer verilmektedir.
II. EKAP YÖNETMELİĞİ İLE GETİRİLEN DEĞİŞİKLİKLER
Mevzuattaki bu düzenlemeler doğrultusunda isteklilerin ihale tarihi itibarıyla kesinleşmiş vergi ve sosyal güvenlik prim borcunun bulunmaması gerekmektedir. İstekliler tarafından teklif verilirken bu durum taahhüt edilmektedir ve bu taahhüde aykırılığın yaptırımları ihale dışı bırakılma ve geçici teminatın gelir kaydedilmesi olarak öngörülmüştür. EKAP ile GİB ve SGK sistemleri arasında yapılan entegrasyon uyarınca isteklilerin vergi ve sosyal güvenlik prim borçları ihaleyi yapan idarelerce EKAP üzerinden sorgulanmaktadır.
1 Ağustos 2025 tarihinde yürürlüğe giren EKAP Yönetmeliği ile vergi ve sosyal güvenlik prim borcunun sorgulanmasında değişikliğe gidilmiştir. Önceki uygulamada vergi ve SGK prim borcunun olup olmadığının kontrolü sözleşmenin imzalanmasından önce yapılmakta iken, ilan veya duyurusu 1 Ağustos 2025 ve sonrasında olan ihalelerde bu kontrol ihale tarih ve saatinde yapılmaya başlanmıştır. İhale tarihinde kesinleşmiş sosyal güvenlik primi veya vergi borcu bulunduğu anlaşılan isteklilerin teklifleri değerlendirme dışı bırakılmakta ve geçici teminatları da gelir kaydedilmeye başlanmıştır.
Bu yeni uygulama ile birlikte bazı sorunlar yaşanmış ve uygulamaya yönelik tereddütler oluşmuştur. Bu nedenle de Kamu İhale Kurulu tarafından 27.08.2025 tarihli ve 2025/DK.D-293 sayılı Düzenleyici Kurul Kararı ile sosyal güvenlik prim borcuna; 01/10/2025 tarihli ve 2025/DK.D-361 sayılı Düzenleyici Kurul Kararı ile de vergi borcuna ilişkin sorunlar giderilmeye çalışılmıştır.
a) İlanı veya duyurusu 08/09/2025 tarihi ve sonrasında yapılacak olan ihaleler
2025/DK.D-293 sayılı Kurul kararı ile İlanı veya duyurusu 08/09/2025 tarihi ve sonrasında yapılacak olan ihalelerde geçerli olmak üzere ihaleye Katılım Belgesi'nde, "Sosyal Güvenlik Prim Borcu Yoktur Belgesi" başlıklı yeni bir satır açılmasına karar verilmiştir. Bu alan tekliflerin gönderilebilmesi için zorunlu bir alan almayıp boş bırakılsa da teklifler gönderilebilecektir. Bu alanda isteklilerin teklif tarihinden geriye doğru üç iş günü içinde alınmış doğrulanabilir bir sosyal güvenlik prim borcu yoktur belgesinin yüklenmesine imkan sağlanmıştır.
İlanı veya duyurusu 08/09/2025 tarihi ve sonrasında yapılacak olan ihalelerde, tekliflerin açılması aşamasında İhale komisyonu tarafından EKAP üzerinden yapılan sosyal güvenlik prim borcu sorgulaması neticesinde borcu çıkan istekliler açısından ihale komisyonunun İhaleye katılım belgesinde borcu bulunmadığını gösterir teklif tarihinden geriye doğru üç iş günü içinde alınmış doğrulanabilir bir sosyal güvenlik prim borcu yoktur belgesi yüklenip yüklenmediğinin kontrolünün yapılması gerekmektedir. Yani İlanı veya duyurusu 08/09/2025 tarihi ve sonrasında yapılacak olan ihalelerde sosyal güvenlik prim borcu çıkan istekliler direkt değerlendirme dışı bırakılmayacak, bahsedilen belgenin yüklenip yüklenmediği kontrol edilecektir.
Borcu çıkan istekli tarafından İhaleye katılım belgesinde borcu bulunmadığını gösterir teklif tarihinden geriye doğru üç iş günü içinde alınmış doğrulanabilir bir sosyal güvenlik prim borcu yoktur belgesi yüklenmemiş veya bu belge dışında bir belge yüklenmişse isteklilerin teklifleri değerlendirme dışı bırakılacak ve geçici teminatları gelir kaydedilecektir.
İhaleye Katılım Belgesi'nde teklif tarihinden geriye doğru üç iş günü içinde alınmış doğrulanabilir bir sosyal güvenlik prim borcu yoktur belgesi yüklemiş isteklilere, EKAP üzerinden bildirim yapılarak iki iş gününden az olmamak üzere makul süre verilecektir. Bu süre içinde doğrulanabilir bir sosyal güvenlik prim borcu yoktur belgesini idareye sunan isteklilerin teklifleri geçerli kabul edilerek ihale işlemlerine devam edilecek, verilen sürede bu bilgi eksikliğini gidermeyen isteklilerin teklifleri değerlendirme dışı bırakılacak ve geçici teminatları gelir kaydedilecektir.
b) İlanı veya duyurusu 01/08/2025 ve 07/09/2025 tarihleri arasında yapılan ihaleler
İlanı veya duyurusu 01/08/2025 ve 07/09/2025 tarihleri arasında yapılan ihalelerde ise, Sözleşmeye bağlanmamış olmak (pazarlık usulüyle yapılan ihalelerde ise idarece isteklilerden son yazılı fiyat tekliflerini vermeleri istenmemiş olması kaydıyla)
İhale komisyonu tarafından sorgulama neticesinde borcu olduğu bilgisine ulaşılan isteklilere EKAP üzerinden bildirim yapılarak iki iş gününden az olmamak üzere makul süre verilecektir. bu süre içinde doğrulanabilir bir sosyal güvenlik prim borcu yoktur belgesini idareye sunan isteklilerin teklifleri geçerli kabul edilerek ihale işlemlerine devam edilecek, verilen sürede bu bilgi eksikliğini gidermeyen isteklilerin ise teklifleri değerlendirme dışı bırakılacak ve geçici teminatları gelir kaydedilecektir.
a) İlanı veya duyurusu 08/10/2025 tarihi ve sonrasında yapılacak olan ihaleler
İstekliler tarafından teklif verme aşamasında, İhaleye Katılım Belgesi’ndeki ilgili alana, teklif tarihinden geriye doğru üç iş günü içinde alınmış doğrulanabilir bir vergi borcu olmadığına ilişkin belgenin yüklenmesine imkan sağlanmıştır. İstekliler, tekliflerini EKAP üzerinden gönderirken, teklif tarihinden geriye doğru üç iş günü içinde alınmış vergi borcu olmadığına ilişkin doğrulanabilir bir belgeyi sisteme yükleyebilecektir.
İhale komisyonu tarafından tekliflerin açılması aşamasında Elektronik Kamu Alımları Platformu (EKAP) üzerinden Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) entegrasyonu aracılığıyla yapılan vergi borcu sorgulaması neticesinde borcu çıkan isteklilerden ihaleye katılım belgesinde vergi borcu bulunmadığını gösterir teklif tarihinden geriye doğru üç iş günü içinde alınmış vergi borcu olmadığına ilişkin doğrulanabilir bir belge yüklememiş veya bu belge dışında bir belge yüklemiş isteklilerin teklifleri değerlendirme dışı bırakılacak ve geçici teminatları gelir kaydedilecektir.
İhale komisyonu tarafından yapılan sorgulama neticesinde borcu çıkan isteklilerden İhaleye Katılım Belgesi'nde teklif tarihinden geriye doğru üç iş günü içinde alınmış vergi borcu olmadığına ilişkin doğrulanabilir bir belge yüklemiş isteklilere, EKAP üzerinden bildirim yapılarak iki iş gününden az olmamak üzere makul süre verilecek, bu süre içinde vergi borcu olmadığına ilişkin doğrulanabilir bir belgeyi idareye sunan isteklilerin teklifleri geçerli kabul edilerek ihale işlemlerine devam edilecek, verilen sürede bu bilgi eksikliğini gidermeyen isteklilerin teklifleri değerlendirme dışı bırakılacak ve geçici teminatları gelir kaydedilecektir.
b) İlanı veya duyurusu 01/08/2025 ve 07/10/2025 tarihleri arasında yapılan ihaleler
İlanı veya duyurusu 01/08/2025 ve 07/10/2025 tarihleri arasında yapılan ve sözleşmeye bağlanmamış ihalelerde (pazarlık usulüyle yapılan ihalelerde idarece isteklilerden son yazılı fiyat tekliflerini vermeleri istenmemiş olması kaydıyla); ihale komisyonu tarafından sorgulama neticesinde vergi borcu olduğu bilgisine ulaşılan isteklilere EKAP üzerinden bildirim yapılarak iki iş gününden az olmamak üzere makul süre verilecek, bu süre içinde vergi borcu olmadığına ilişkin doğrulanabilir bir belgeyi idareye sunan isteklilerin teklifleri geçerli kabul edilerek ihale işlemlerine devam edilecek, verilen sürede bu bilgi eksikliğini gidermeyen isteklilerin ise teklifleri değerlendirme dışı bırakılacak ve geçici teminatları gelir kaydedilecektir.
İlanı veya duyurusu EKAP Yönetmeliğinin yürürlüğe girdiği 1 Ağustos 2025 tarihi ve sonrasında olan ihalelerde, kesinleşmiş vergi ve sosyal güvenlik prim borcunun olup olmadığına ilişkin kontrol tekliflerin açılması aşamasında tüm istekliler için yapılmaya başlanmıştır. Yeni uygulama kapsamında ihale teklif veren tüm isteklilerin ihale tarihi itibarıyla kesinleşmiş sosyal güvenlik ve vergi borçlarının olup olmadığını kontrol etmesi büyük önem kazanmıştır. Kesinleşmiş borcu çıkan isteklilerin teklifi değerlendirme dışı kalacağı gibi geçici teminatları da gelir kaydedilecektir.
İlanı veya duyurusu 1 Ağustos 2025 tarihinden önce olan ihalelerde ise eski uygulama devam edecek, borç kontrolü sözleşmeye davet aşamasında sadece ihale üzerinden kalan istekli açısından yapılacaktır.
Kamu İhale Kurulunun Düzenleyici Kararları doğrultusunda, teklif tarihinden geriye doğru üç iş günü içinde alınmış doğrulanabilir bir sosyal güvenlik prim borcu ve vergi borcunun olmadığını gösteren belgelerin ayrı ayrı yüklenmesine olanak sağlanmıştır. Bu belgeleri yükleyen ancak GİB veya SGK sistemlerinde yer alan sorunlar vb. gerekçelerle kesinleşmiş borcu olmamasına rağmen, İdare tarafından yapılan sorgulamada borcu çıkan isteklilere süre verilerek borcu olmadığına dair belge getirme imkânı verilecektir. Bu belgenin ihale tarihi itibarıyla kesinleşmiş vergi/sosyal güvenlik primi borcunun bulunmadığını göstermesi gerekmektedir.
Teklif tarihinden geriye doğru üç iş günü içinde alınmış belgeyi yüklemeyen istekliler açısından ise, yapılan sorgulama sonucunda borç tespit edilirse sonradan belge getirme olanağı olamayacaktır. Bu nedenle isteklilerce teklifle beraber söz konusu belgenin yüklenmesi önem arz etmektedir.
İhale tarihi itibarıyla borcu bulunup, bu borcu ihale tarih ve saatinden sonra ödeyen isteklinin ihale tarihinde kesinleşmiş vergi borcu olduğu durumu değişmeyecektir.
İlanı veya duyurusu 01/08/2025 ile ilgili Düzenleyici Kurul Kararının tarihi arasında olan ihalelerde ise borcu çıkan isteklilere süre verilerek ihale tarihi itibarıyla borcu olmadığına dair belge getirme imkânı sağlanmaktadır. Ancak söz konusu imkân, ihalenin sözleşmeye bağlanmamış olmasına, pazarlık usulüyle yapılan ihalelerde ise idarece isteklilerden son yazılı fiyat tekliflerini vermelerinin istenmemiş olması şartına bağlanmıştır. Bu şartların varlığı nedeniyle, isteklilerin herhangi bir kaybına uğramamaları için vergi/sosyal güvenlik prim borçlarının bulunması nedeniyle tekliflerinin değerlendirme dışı bırakıldığı ve geçici teminatlarının gelir kaydedildiğinin idare tarafından kendilerine tebliğ edildiği (şikayet konusu durumun farkına varıldığı) tarihten itibaren şikayet süresi içerisinde idareye şikayet başvurusunda bulunmaları gerekmektedir.